Opstand! Wat kunnen we leren van Hannah Arendt en Albert Camus?

Wat kunnen we leren van Hannah Arendt en Albert Camus in de omgang met de crises van onze eigen tijd?

Arendt en Camus waren tijdgenoten en worden gezien als belangrijke denkers over opstand. Ze schreven tegen de achtergrond van WOII, de Koude Oorlog en de oorlog in Vietnam. Toch zijn hun ideeën over opstand heel verschillend. Sluit aan bij twee korte lezingen en ga samen met filosofen Veronica Vasterling en Simon Gusman met elkaar in gesprek.

Wat maakt een opstand geslaagd?
Opstanden zijn er in allerlei soorten en maten: van protesten tegen de coronamaatregelen in Nederland tot de Russische oppositieleider Navalny en de wereldwijde klimaatbeweging. Wat maakt een opstand geslaagd? En waarom komen we in opstand  als de uitkomst onzeker en de inzet soms gevaarlijk is?

Arent: een nieuw begin
“Of ze nu slaagt of niet, elke revolutie toont ons de mogelijkheid tot een nieuw begin”, stelt Hannah Arendt. Volgens de politiek filosoof is revolutie de ultieme vorm van politieke actie, omdat hieruit blijkt dat er een fundamentele mogelijkheid is tot samenwerking als mensen zich voor dezelfde idealen inzetten. Hoewel haar inzet optimistisch is, ziet Arendt ook de tragiek van opstand: zo beschouwt ze de meeste revoluties als mislukt omdat de nieuwe machthebbers de burgers meestal ook buiten de politiek sluiten.

Camus: de mens ís opstand
De Franse schrijver en filosoof Albert Camus is minder optimistisch over revoluties, vanwege het onvermijdelijke geweld ervan. Voor Camus is opstand een persoonlijke aangelegenheid: de mens komt niet in opstand, nee, hij ís opstand. De mens is het enige schepsel dat zich niet bij zijn lot neerlegt, aldus Camus. “De mens komt niet in opstand omdat hij weet wat hij wil maar omdat hij ervaart wat hij niet wil. Daar begint het menszijn.”

Vragen en verschillen
Hannah Arendt en Albert Camus zijn tijdgenoten, ze schreven tegen de achtergrond van WOII, de Koude Oorlog en de oorlog in Vietnam. Toch zijn hun ideeën heel verschillend. Wat kunnen beide denkers ons leren in de omgang met de crises van onze eigen tijd? Na twee korte lezingen gaan Veronica Vasterling en Simon Gusman met elkaar in gesprek. Stel ook je eigen vragen!

De voertaal is Nederlands.

Sprekers

Veronica Vasterling is politiek filosoof aan de Radboud Universiteit. Ze doet onderzoek naar gender en feministische theorie en politieke filosofie, in het bijzonder het werk van Hannah Arendt. 

Simon Gusman is filosoof aan de Radboud Universiteit. In zijn onderzoek past hij inzichten uit het existentialisme toe op sociaal-culturele thema’s. Recent verscheen zijn boek Diep van buiten: De mens volgens Sartre.  

Being an Idealist festival

Op het festival ‘Being an Idealist’ op 12, 13 en 14 mei 2022 in LUX leiden we de nieuwe generatie idealisten op. Laat je inspireren door originele visies en enthousiaste dromen van wereldverbeteraars en ontdek hoe jij, samen met anderen, impact kan maken.

Radboud Reflects

Dit programma wordt in samenwerking met Radboud Reflects georganiseerd.