Waarom is deze film gemaakt?

De gekke mieren van NYMA van Martijn Schinkel is een waardevol document geworden dat Nijmegen als regio overstijgt en in het algemeen bijdraagt aan meningsvorming rond het thema ‘nut van Kunst & Cultuur voor de samenleving als geheel’. Het is daarnaast een ode aan vriendschap, onverschrokken ondernemerschap en een aanmoediging voor alle potentiële ‘gekke mieren’ in deze wereld.

In heel Nederland worden oude fabriekspanden verbouwd tot hotspots. Het realiseren van een plek als deze voor creatieve ondernemers, op deze schaal én in permanentie is echter vrijwel uniek. Dit project is onderdeel van een grote gebiedsontwikkeling in een van oudsher arbeiderswijk. De impact hiervan op de wijk en haar bewoners is enorm. Zien zij het ontstaan van een hotspot in spé om de hoek als verbetering of bekijken zij de komst van deze nieuwe ‘bewoners’ juist met argusogen? Tel daar het broederschap, de jongensdroom en de vasthoudendheid van drie mannen bij op en je hebt alle ingrediënten voor een sterk verhaal, vinden filmmaker Martijn Schinkel van Het Derde Beeld en uitvoerend producent Marleen van den Elsen.

De ‘gekke mier’ als metafoor

De rode draad in de vertelling is die van de noodzakelijke verhuizing van zo’n 130 creatieve ondernemers, van tijdelijke hotspot Honigcomplex naar de verderop gelegen ruïne van de NYMA. Een fabrieksterrein met een rijke geschiedenis maar waar nu de struiken uit het plafond groeien. We zien hoe de initiatiefnemers zich vastgebeten hebben en hiervan een plek willen maken die een begrip in Nijmegen en daarbuiten moet worden. Wat betekent dit voor de wijk? En voor Nijmegen? Zal de scepsis van bewoners omslaan in het geloof dat dit weleens het beste zou kunnen zijn wat de wijk is overkomen?

Het verhaal van de ontwikkeling van NYMA makersplaats versnijden we met een heel andere vorm. Namelijk die van een natuurdocumentaire over de ‘gekke mier’, die als metafoor voor de ontwikkelingen rondom de bouw van deze plek het belang van de creatieve en andersdenkenden voor de kolonie (samenleving) illustreert.

In de natuur zien we voorbeelden genoeg van hoe een beetje anarchie en dwarsheid nodig is om gezond te blijven. Neem een mierenkolonie, dat is als het ware een samenleving van voornamelijk arbeiders. Zij voeren plichtsgetrouw hun taken uit, met uiterste precisie bouwen zij in mum van tijd een hele stad. In een mierenkolonie loopt er ook altijd een zogeheten gekke mier rond. Deze gekke mier blijkt een buitenbeentje te zijn, een pionier. Een mier die kiest voor avontuur en het aandurft om over niet gebaande wegen te gaan. Waar geen andere mier durft te marcheren, daar marcheert de gekke mier. Het is juist deze mier die de suikerpot vindt. Bij een bedreiging van het voortbestaan van de kolonie is het de gekke mier die een betere plek vindt om het nest opnieuw op te bouwen. Ook al staat de gekke mier laag in de pikorde, hij is het die de verandering teweegbrengt die nodig is om te overleven als samenleving!